به گزارش”روراستی“با توجه به نزدیک شــدن به روزهای پایانی سال، یکی از دغدغه های اصلی کارگــران و در مجموع همه نیروهای کار کشــور بحث چگونگی محاسبه و پرداخت عیدی است. در این زمینه سواالت بسیاری در ذهن این قشر زحمتکش وجود دارد. خصوصا در مورد مقررات مربوط به پرداخت عیدی به کارگران و اینکه به این مبلغ، بیمه و مالیات تعلق میگیرد یا خیر.
باید گفت که عیدی مشمولان قانون کار با مشمولان دســتگاههای دولتی متفاوت است. عیدی کارکنان دولت در پایان هرسال توسط دولت تعیین میشود. ولی عیدی کارگران مشمول قانون کار براساس فرمول مندرج در قانون مذکور مشخص میشود. براساس این فرمول عیدی کارگران دوبرابر آخرین حقوق آنهاست، مشروط بر اینکه از سه برابر حداقل حقوق سال مربوطه بیشتر نباشد. بنابراین در سال جاری که حداقل حقوق ۷۱۲ هزار تومان اســت، سقف پرداخت عیدی سه برابر رقم مذکور ۲ میلیون و ۱۳۶ هزار تومــان و حداقل آن نیز دوبرابر مبلغ مذکور یعنی یک میلیون و ۴۲۴ هزار تومان است.
با توجه به اینکه طبق قانون هیچ کارگری نباید کمتر از حداقل حقوق دریافت کند، بنابراین عیدی به هیچوجه از دوبرابر حداقل حقوق کمتر نخواهد بود. مبلغ اعلام شده در مورد کارگرانی است که یک سال در کارگاه به کار اشتغال دارند. کسانی که کمتر از یک سال کار کرده اند به نسبت مدت کارکرد از عیدی برخوردار میشوند. به کلیه مشمولان قانون کار، اعم از قرارداد دائمی، موقت و کار معین، کارمزد، کارگران فصلی نیز به نسبت کارکرد، عیدی پرداخت میشود.
به کلیه مستمری بگیران ازکارافتاده کلی، بازنشسته و مســتمری بگیران بازمانده سازمان تامین اجتماعی نیز همانند بازنشستگان و موظفان مشمول مقررات استخدام کشوری عیدی پرداخت میشود که میزان آن توسط هیئت دولت تعیین میشود.
مبنای محاسبه عیدی نرخ و مبلغ مبنای تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران در واحدهای فاقد طرح طبقه بندی مشاغل مزد ثابت، یعنی مزد شغل و مزایای ثابت پرداختی، به تبع شغل خواهد بود، مثل سختی کار، فوقالعاده شغل، و هرآنچه به تبع شغل به کارگر داده میشود.
در کارگاههایی که طرح طبقه بندی مشاغل دارند، مزد گروه و پایه یا مزد مبنا مالک محاسبه است و مزایای رفاهی و انگیزشی از قبیل حق مسکن، خواروبار و عائله مندی، پاداش افزایش تولید، فوق العاده جذب در این خصوص لحاظ نخواهد شد.
بیمه و مالیات عیدی در سطح و میزانی که ذکر شد و در قانون تعیین شده، از پرداخت حق بیمه معاف است اما به آن مالیات تعلق میگیرد.
آیا کارگران مشمول قانون کار، که در واحدهای دولتی شاغل هستند، مشــمول دریافت دو ماه عیدی و پاداش میشوند؟
کارگران مشمول قانون کار، اعم از اینکه در بخش خصوصی و یا دولتی شاغل باشند، از دو ماه عیدی و پاداش آخر سال برخوردار میشوند.
نحوه و مبنای پرداخت عیدی بــه کارگران کارمزدی چگونه است؟
مبنای محاسبه عیدی کارگران مذکور، متوسط کارمزد دریافتی آنان برحسب مدت ایام کارکرد در سال است.
آیا به کارگری که در مرخصی اســتعلاجی یا زایمان به سر میبرد و از سازمان تامین اجتماعی غرامت دستمزد دریافت میکند، عیدی تعلق میگیرد؟ اگر بله، عیدی باید توسط کارفرما پرداخت شود یا سازمان تامین اجتماعی؟
بله، به این گروه از کارگران نیز عیدی تعلق میگیرد. کارفرما موظف است عیدی کارگر را پرداخت کند.
آیا مدت مرخصی استعلاجی کارگری که با تایید سازمان تامین اجتماعی از مرخصی مذکور اســتفاده کرده برای عیدی قابل محاسبه است؟
بله. براســاس ماده ۷۴ قانون کار، مدت مرخصی استعلاجی که به تایید سازمان تامین اجتماعی رسیده باشد جزو سوابق کار کارگران محسوب میشود، لذا ایام مذکور مشمول پرداخت عیدی و پاداش ساالنه نیز خواهد بود.
عیــدی و پاداش کارگرانی که به صورت ســاعتی کار میکنند بر چه مبنایی محاسبه میشود؟
برای محاسبه عیدی و پاداش کارکنان ساعتی، که حقوق ماهیانه ثابتی ندارند و دستمزد آنان در ماه متغیر است، میانگین حقوق ۳ ماه آخر خدمت آنان مبنای محاسبه قرار میگیرد.
عیدی و پاداش کارگران پاره وقت چگونه است؟
براســاس ماده ۳۹ قانون، کارمزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه وقت و یا کمتر از ساعات قانونی اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام شــده محاسبه و پرداخت میشــود و عیدی و پاداش نیز همین حکم را دارد.
آیا دولتی یا خصوصی بودن کارگاه و نوع فعالیت آن در میزان عیدی و پاداش سالیانه کارگران تاثیر دارد؟
با توجه به ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالیانه کارگران شاغل در کارگاههای مشــمول قانون کار مصوب مورخ ۷۰/۱۲/۶ مجلس شــورای اسلامی، کلیه کارگران مشمول قانون کار صرفنظر از محل اشتغال و نوع کارگاه به میزان مقرر در مصوبه فوق از عیدی و پاداش سالیانه برخوردار خواهند بود.
عیدی و پاداش کارگرانی که در طول سال با کارفرما قطع رابطه میکنند به چه ترتیب محاسبه میشود؟
کارکنانی که در طول سال از خدمت مستعفا، اخراج، بازنشسته و یا به نحوی از انحا رابطه آنان با کارگاه قطع میشود، به نسبت مدت کارکرد محق دریافت عیدی و پاداش سالانه خواهند بود.
آیا عیدی و پاداش قانونا باید در آخر سال پرداخت شود یا در مقاطع مختلف سال نیز میتوان آن را پرداخت کرد؟
مستنبط از ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، مصوب ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی و تبصره یک آن، پرداخت عیدی و پاداش موضوع مصوبه یادشده تنها در پایان سال مورد پیدا میکند و هرگونه پرداخت از این بابت در طول سال میتواند صرفا علی الحساب عیدی و پاداش آخر سال محسوب شود.
آیا پرداخت عیــدی و پاداش به میزان بیش از آنچه در قانون مصوب مجلس آمده مجاز است؟
با توجه به صراحت قســمت آخر بند ۲ لایحه قانونی تامین منافع کارگران مصوب ۱۳۵۹ شورای انقلاب و ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کار مصوب ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی، پرداخت هرگونه وجه بابت عیدی و پاداش سالانه عالوه بر میزان یادشده مجاز نیست.