به گزارش روراستی، منوچهر محمدی کارشناس مسائل سیاسی با حضور در نشست «توافق لوزان؛ کدام استقلال، کدام پیروزی» که به همت کمیته صیانت از منافع ایران برگزار شد، پیرامون توافق لوزان و ابهامات موجود در متن بیانیه لوزان، گفت: چگونه ممکن است که مدت هیچ بندی از توافق الجزایر در همان موقع محرمانه نبود. من اولین کسی بودم که متن را مشاهده کردم. منتها متن یک خرده بودار بود. چون از آمریکا خواسته شده بود که بگوید در امور ایران دخالت نخواهد کرد، گفت که اگر این را بگویم، یعنی قبلاً دخالت داشته‌ام. بنا بر این اصلاحیه داد به این صورت که من نه قبلاً دخالت داشته‌ام و نه بعد از این. به هر حال هیچ بندی محرمانه نبود.

دکتر منوچهر محمدی استاد دانشگاه و کارشناس عالی مسائل سیاسی گفت: بعد از این که کسانی دخالت کردند، امام شرایطی را تعیین کردند و تصمیم‌گیری در مورد الجزایر را به مجلس واگذار کردند. مجلس دو بار در این قضیه ورود کرد. یک بار در محول کردن به تیم مذاکره. دیگری این که با توجه به این که داوری را ما نمی‌توانیم به دادگاه بین المللی بسپاریم مگر در صورت تصویب در مجلس.

وی افزود: حال آقایان سعی می‌کنند اینگونه وانمود کنند که این تفاوت‌ها اختلاف برداشت و تفسیر است، این در حالی است که اکنون سه سند درباره مذاکرات لوزان وجود دارد. چگونه می‌توانیم سند رسمی که وزارت خارجه آمریکا منتشر کرده است را اختلاف تفسیر بنامیم.

معاون اسبق وزارت امور خارجه ادامه داد:‌ اگر سند آمریکا جعلی است چرا اعضای تیم مذاکره‌کننده ما آن را تکذیب نمی‌کنند و فریاد نمی‌زنند که آمریکا خدعه‌گر است و سند تقلبی منتشر کرده است.

این کارشناس مسائل سیاسی تأکید کرد: این توافق در حقوق بین‌الملل بی‌نظیر است که سه سند درباره آن وجود دارد و به خاطر این توافق جشن نیز گرفته می‌شود.

محمدی با بیان اینکه وجود متن‌های متفاوت از بیانیه لوزان سه حالت را نشان می‌دهد، گفت:‌ یا هر سه سمت جعلی است یا سند ایران درست و سند آمریکا جعلی است که در این خصوص تیم مذاکره‌کننده ما باید واکنش نشان دهد یا سند آمریکا درست است و سند ایران جعلی است.

معاون اسبق وزارت امور خارجه تصریح کرد: با این وضعیت مهمترین مسئله این است که ما باید برای رسیدن به توافق اصلی و جامع طرح مشترک داشته باشیم. حال بر اساس کدامیک از این سندها می‌خواهیم توافق اصلی را بنویسیم.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: ما به تیم مذاکره‌کننده می‌گوییم شما که قدرت مذاکره و به چالش کشاندن هفت وزیر خارجه کشورهای بزرگ را دارید چرا از نشستن بر سر میز دانشگاه طفره می‌روید. بیایید و ما را قانع کنید که اگر اینگونه شود ما نیز برای شما کف می‌زنیم.

این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: موضوع دیگر این است که اگر متن رسمی وزارت خارجه آمریکا جعلی است آن را رسماً تکذیب کنید و به آمریکا و ۱+۵ اعتراض کنید که شما در همان قدم اول خدعه می‌کنید.

محمدی افزود:‌ ایران و ۱+۵ و آمریکا در همین آغاز امر و بر سر اقدام مشترک دچار اختلاف هستند. حال تیم مذاکره‌کننده ما بر چه مبنا و سندی می‌خواهد نوشتن توافق اصلی را شروع کند.

معاون اسبق وزارت امور خارجه ادامه داد: عنوان می‌کنند که این بیانیه چرک نویس است پس اگر اینگونه است چرا نام آن را بیانیه گذاشته‌اید؟ و در این بیانیه موارد تعهدآور گنجانده‌اید. بنده در طول تاریخ فعالیتم در سیاست خارجی چیزی شبیه بیانیه لوزان و توافق ژنو ندیدم که دو طرف در خصوص یک متن مشترک اینگونه اختلاف داشته باشند.

منوچهر محمدی این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه امیدوارم توافقی بر اساس این بیانیه شکل نگیرد و به عقیده من نظام هم اجازه این مسئله را نخواهد داد، گفت: اگر توافق بر اساس این متن انجام شود در واقع از صنعت هسته‌ای ما چیزی جز ویترین باقی نخواهد ماند.

محمدی با اشاره به اظهارات ظریف مبنی بر اینکه عرصه بین‌الملل به عرصه امتیاز دادن و امتیاز گرفتن است، گفت: من نیز این مسئله را قبول دارم ولی شما با چه دستمایه‌ای به مذاکرات رفته‌اید و این مسئله زمانی صدق می‌کند که دست شما نیز پر باشد.

وی مذاکره ایران با آمریکا در زمان فتح لانه جاسوسی و ماجرای مک‌فارلین را یادآور شد و گفت: اما مذاکرات اخیر ما با ۱+۵ از این دست مذاکرات نیست و شما از همان روز اول با دست خالی جلو رفتید و گفتید که خزانه خالی است و باید دم کدخدا را دید و حتی آقای ظریف گفت که آمریکا با یک بمب می‌تواند کل تجهیزات نظامی ما را نابود کند و با این روش شما وارد یک مذاکره برد-باخت شده‌اید.

این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: باید دیپلماسی خود را تهاجمی کنیم زیرا هم‌اکنون در عرصه منطقه در حال لگدمال کردن آمریکا هستیم و زمانی که همه دنیا جلوی بشاراسد ایستاده‌اند ما با یک جمله رهبری توانستیم در مقابل آنها بایستیم و خواسته آنها اتفاق نیفتاد.

وی با اشاره به موضوع تعامل با آمریکا که از سوی دولت مطرح می‌شود، تصریح کرد: دوستان می‌گویند تعامل سازنده با آمریکا باید داشته باشیم ولی به عقیده من اگر تعامل با آمریکا یعنی دیدن دم کدخدا باید گفت این ره به ترکستان می‌رود.

همچنین محمدی در پاسخ به سوال خبرنگار لس آنجلس تایمز مبنی بر اینکه در بیانیه‌ی الجزایر، بندی که آمریکا قبول کرده بود که در امور ایران دخالت نکند، آیا محرمانه نبود؟ اگر محرمانه بود، مجلس شورای اسلامی در آن موقع چه موضعی داشت و آیا از آن تجربه می‌شود استفاده کرد؟ گفت:

هیچ بندی از توافق الجزایر در همان موقع محرمانه نبود. من اولین کسی بودم که متن را مشاهده کردم . منتها متن یک خرده بودار بود. چون از آمریکا خواسته شده بود که بگوید در امور ایران دخالت نخواهد کرد، گفت که اگر این را بگویم، یعنی قبلاً دخالت داشته‌ام. بنا بر این اصلاحیه داد به این صورت که من نه قبلاً دخالت داشته‌ام و نه بعد از این. به هر حال هیچ بندی محرمانه نبود.

بعد از این که کسانی دخالت کردند، امام شرایطی را تعیین کردند و تصمیم‌گیری در مورد الجزایر را به مجلس واگذار کردند. مجلس دو بار در این قضیه ورود کرد. یک بار در محول کردن به تیم مذاکره. دیگری این که با توجه به این که داوری را ما نمی‌توانیم به دادگاه بین المللی بسپاریم مگر در صورت تصویب در مجلس.

دکتر سعید زیباکلام عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و رئیس اسبق اداره سازمانهای بین الملل وزارت خارجه، در نشست خبری «توافق لوزان، کدام استقلال؟ کدام پیروزی؟» که به همت کمیته صیانت از منافع ایران برگزار شد با اشاره به بیانیه‌ای که بعد از مذاکرات لوزان منتشر شد، گفت: اساسا ما با یک بیانیه مواجه نیستیم در واقع بیانیه‌ای در کار نیست و ما با یک پیمان و معاهده روبرو هستیم و اگر کسی هم تردید دارد می‌تواند آنچه را که به آن بیانیه می‌گویند را در مقابل خود بگذارد تا آن را بررسی کنیم.

زیباکلام افزود: در این معاهده که بعد از مذاکرات لوزان منتشر شد وقتی به بحث غنی‌سازی می‌رسیم تاکید شده است که ایران با اقداماتی در رابطه با غنی‌سازی موافقت کرده است. در رابطه با بحث فوردو و نطنز نیز نوشته شده که ایران اقداماتی را انجام می‌دهد و برای این کار موافقت کرده است. آیا ما نمی‌دانیم بیانیه چگونه نوشته می‌شود. آیا در بیانیه چنین مسائلی مطرح می‌شود.

وی تصریح کرد: به نظر می‌رسد اتفاقات خاصی در حال رخ دادن است و باز هم می‌گوییم که ما با یک پیمان الزام‌آور مواجه هستیم نه یک بیانیه.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید بنشینید و این پیمان‌نامه را با دقت بخوانید. ما بعد از توافق ژنو گام‌های زیادی برداشتیم و امروز نیز در این بیانیه مانند توافق ژنو اتفاقاتی افتاده است که شباهت‌های بسیاری با هم دارند. مقادیر زیادی انجماد برای تمام فناوری هسته‌ای رخ داده است.

وی تاکید کرد: در بیانیه گفته نمی‌شود کدام تحریم‌ها و چه مقدار از تحریم‌ها برداشته می‌شود و زمانی برای برداشته شدن آن وجود ندارد. نهاد یا سازمان بین‌المللی که تنها از گشایش‌های تحریمی را راستی‌آزمایی و بررسی کند و بگوید این کار انجام شده یا نه وجود ندارد.

زیباکلام در ادامه تاکید کرد: بند چهارم بخش تحریم‌ها در بیانیه لوزان صحبت از برداشته شدن تحریم‌ها می‌کند و می‌گوید وقتی ایران به تمام نگرانی‌های کلیدی جواب بدهد در این صورت تحریم‌ها برداشته خواهد شد و برای نداشتن ابهام هم موضوعات کلیدی را درون پرانتز ذکر کرده‌اند.

وی ادامه داد: PMD هم طبق نگرانی‌های آنها بیان شده است من تعجب می‌کنم واقعا باید برای چنین موفقیتی جشن گرفت؟ زیرا برای اولین بار قصه برنامه‌های موشکی ما خیلی جدی وارد توافق شده است.

زیبا کلام تصریح کرد: در بیانیه گفته شده است ما باید شفافیت ایجاد کنیم ولی هیچ چیزی در رابطه با چگونگی انجام این مسئله بیان نشده است آیا نباید مقدار و اندازه و ابعاد مختلف ایجاد شفافیت بیان می‌شد؟

زیباکلام تاکید کرد: ما برای اعتمادسازی باید درب تمام اماکن نظامی را باز کنیم یکی از مبانی سیاست خارجی دولت راست‌گویان اعتمادسازی شده است باید این کار را انجام دهیم تا شفافیت ایجاد شود.

وی ادامه داد: ایران با این وضعیت و ظرفیت غنی‌سازی خودش را محدود خواهد کرد تا تضمین کند در یک بازه زمانی نمی‌تواند سراغ ساخت بمب برود. حال این تضمین را چه کسی می‌خواهد بسنجد مشخص نیست.

وی گفت: از طرفی ایران باید برای ۱۵ سال اجزای اضافه برنامه هسته‌ای را محدود کند به عنوان مثال ایران هیچ تاسیسات غنی‌سازی و رآکتور آب سنگین نخواهد داشت و ذخایر اورانیوم  غنی‌سازی شده‌اش را محدود خواهد کرد.

وی ادامه داد: چیزی که بسیار فوق‌العاده است و باید به خاطر آن جشن گرفت این است که با توجه به همه مواردی که گفته شد ایران باید رویه‌های شفاف‌ساز تقویت شده را بپذیرد حال این چه چیزی است مشخص نیست و روی هوا است.

زیبا کلام به متن‌های مختلفی که از بیانیه لوزان منتشر شد اشاره کرد و تاکید کرد: بعد از توافق ژنو که گام‌های زیادی را از جمله در مورد غنی‌سازی ۲۰ درصد و زیرساخت‌های آن و نیز راکتور اراک برداشتیم، الان آن آب رفتگی ادامه یافته آن هم به مدت طولانی ۱۵ ساله و در برخی موارد ۲۵ ساله. عنوان می‌شود که این‌ها «مؤلفه‌های» پیمان نهایی هستند.

وی گفت: کارهای بسیار زیادی در ژنو انجام شد و کارهای بسیار بیشتری در معاهده‌ لوزان انجام گرفته. پیمان نهایی اتفاق افتاده، دیگر کدام پیمان نهایی قرار است رخ دهد؟‎ شاید بشود گفت حدود ۹۰ درصد همه چیز همین الان اتفاق افتاده است.

زیبا کلام تصریح کرد: بیایید متن بیانیه را مرور کنید، همه‌ تعهدات ایران قابل راستی‌آزمایی است و نهادی که قرار است این کار راستی‌آزمایی را انجام دهد، ذکر شده است. مثلاً گفته شده آمریکا و اتحادیه‌ اروپا تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای را در صورتی که تعهدات ایران طی ظرف زمان توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی راستی‌آزمایی شود، تعلیق می‌شود.

وی ادامه داد: این را بگذارید در مقابل تعهدات آمریکا و اتحادیه‌ اروپا. برای مثال گفته ایران گشایش‌ تحریمی دریافت خواهد کرد. تعلیق یا لغو نمی‌توانیم بگوییم؛ چون relief نه تعلیق است و نه لغو، چنان چه به تعهداتش به نحو راستی‌آزمایانه‌ای عمل کرده باشد. اما اصلاً نمی‌گوید در چه زمان و کدام تحریم‌ها گشایش شود و نهادی که قرار است این گشایش‌های تحریمی را بررسی و راستی‌آزمایی کند و اعلام کند که عمل شده یا نه، وجود ندارد.

وی خاطر نشان کرد: بند چهارم بخش تحریم‌ها، برداشته شدن تحریم‌ها هم‌زمان با پاسخ ایران به رفع تمام نگرانی‌های کلیدی، محول شده. برای رفع ابهام هم این نگرانی‌ها را لیست کرده درون پرانتز. PMD واقعاً فاجعه است. یعنی ابعاد نظامی احتمالی. یعنی برای اولین بار قصه‌ی موشکی به صورت کاملاً جدی وارد توافق شده. در بند پنجم ابعاد نظامی احتمالی، مسئله‌ی شفافیت آمده. شفافیت یعنی چه؟ طول و عرضش چیست؟ مطابق کدام پروتکل؟  برای اعتمادسازی درب همه جا را باید باز بگذاریم. حدود و اندازه‌ی این شفافیت‌ها چیست؟

دو مطلب هم راجع به آینده بگویم. در قسمت مرحله‌بندی زمانی، ایران برای ۱۰ سال ظرفیت غنی‌سازی بومی خود را تعلیق خواهد کرد برای تضمین این که قابلیت و توانمندی زمان گریزی بالاتر از یک سال را فراهم کند. این تضمین یعنی چه؟ چه کسی قرار است این کار را انجام دهد؟ پاسخ روشن است. ایران باید رویه‌های شفافیت‌ساز تقویت شده را بپذیرد. این رویه‌های شفافیت‌ساز تقویت شده چیست؟ معلوم نیست. همه چیز روی هواست.

وی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر روند ادامه ی مذاکرات گفت:همان طور که دکتر ایزدی گفتند که تحریم‌های لغو شده بسیار کم‌اهمیت است و تأسیاست غنی‌سازی ما هم دکوری خواهد بود، این سؤال ایجاد می‌شود که این‌ها روی چه اساسی دارند این کار را می‌کنند؟

منبع:598