امروزه آبزیان حدود 20در صد از پروتئین حیوانی مورد نیاز انسانها را تامین می کند . آبزیان بدلیل دارا بودن پروتئین با ارزش وسر شار بودن  از انواع ویتامین ها ،مواد معدنی و…در زمره ی باارزش ترین غذا های حیوانی  شناخته شده است.

به گزارش روراستی سالانه میلیونها نفر در جهان به صید ،پرورش وعرضه آبزیان اشتغال دارند .با توجه به نقش معجزه آسای گوشت آبزیان در حفظ سلامت انسانها وپیشگیری از بیماریهای قلبی وعروقی ونیز دردرمان برخی از بیماریهایی مانند فشار خون ،روماتیسم ،گواتر،سردردهای میگرنی ،افسردگی، دیابت ،کلیوی وتنفسی (آسم) ، آلزامر و دمنتیا(زوال عقلی)  توصیه میگردد.

امروزه براساس تحقیقات علمی ثابت شده است جامعه ای که مصرف سرانه گوشت  آبزیان آن بالااست دارای انسانهای باهوش وسالمتری است . لذا مصرف آبزیان در جوامع کمتر توسعه یافته وعقب مانده توصیه اکید می گردد، که با این کار می توان انسانهای بانشاط وسالم داشت وهزینه درمان را کاهش داد.

صید جهانی آبزیان

بیش از 70درصد سطح کره زمین را آب پوشانده است و در تمامی آبهای جهان  آبزیان زیست  می کنند . بر اساس تحقیقات انجام شده حدود 30000 گونه آبزیان در آبهای جهان شناخته شده است بشربا ابداع ابزار وادوات گوناگون به  صیدماهی ودیگر  آبزیان  پرداخته است . ابتدا تصور  این بود که جمعیت  آبزیان  در آبهای جهانی لامتناهی  است به همین سبب انسانها   با بهره گیری از الیاف سنتتیک (مصنوعی )ونیروی مکانیکی با تمام  توان بدون هیچگونه محدودیتی به صید آنها پرداختند، بطوریکه بعد  ازجنگ جهانی دوم صید ماهی و دیگرآبزیان در آبهای جهانی تقریبا20 برابر افزایش یافته بودبا ادامه  این روند کاهش بی سابقه صید رادر سال (1990میلادی) در پی داشته است که حاصل آن باعث گردید   عده زیادی از شاغلین در این بخش شغل خودرا از دست بد هند . صید جهانی از  100میلیون تن در سال 1990.به حدود 90 میلیون تن کاهش یافت.  درسالهای بعدی با تلاش فراوان صیدنه تنها افزایش پیدا نکرد بلکه کاهش نیز یافت.اینجا بود بهره برداران  به فکر صید نامسئولانه آبزیان  افتادند و از  طرفی می بایستی چاره ا ی اندیشیدتا  نیاز های بازار را تامین نمود، بناچار برای حفظ ذخایر آبزیان  قوانین ومقررات برای صید وضع نمودند این مقررات شامل محدودیت  تقویم زمانی صید ،ممنوعیت صید در فصل تکثیر وزاد ولد ، پرورش مصنوعی آبزیان به منظورافزایش ذخایر وهمچنین پرورش مصنوعی آبزیان برای تامین نیاز بازاراقدام نمود ند.

براساس آمار فائو  سالانه حدود 150میلیون تن انواع آبزیان صید می شود که حدود 43درصد آن آبزیان پرورشی است .کشور جمهوری اسلامی ایران با توليد سالانه حدود850 هزار تن آبزیان ،در بین کشور های جهان مقام چهل سوم را دارا می باشد.آمار سرانه مصرف آبزیان در جهان به 16کیلوگرم می رسد .مصرف سرانه آبزیان در برخی از کشورها ی آسیایی واروپایی به 35تا 70 کیلوگرم نیز می رسد .مصرف سرانه آبزیان در ایران قبل از انقلاب اسلامی به 1کیلوگرم و بعداز انقلاب به 2.5کیلو(درسال1365 )و درسال 1376 به 5کیلوگرم ودر سال 1387به 7.5 کیلوگرم رسیده است .این مقدارمی بایستی در پایان برنامه چهارم (1388)به 10کیلو گرم ودر 1400به 11کیلوگرم برسد .

ایران کشوری است دارای منابع آبی فراوان بوده می توان از نظر  شیلاتی به سه بخش شامل آبهای جنوب ،آبهای شمال و آبهای داخلی می باشد . محدودیت صید آبزیان در آبهای دریایی (شمال وجنوب )صید صرفا تامین مولد برای بازسازی ذخایر دریایی است.آبزی پروری در آبهای داخلی شامل پرورش ماهیان گرمابی (کپورماهیان )،پرورش ماهیان سردآبی (قزل الا)و سخت پوستان (میگو )محوریت توسعه تولید آبزیان دربرنامه کشور قراردارد .

گوشت آبزیان

از سال 1973مصرف آبزیان افزایش یافته بود تقربیا بیشتر این افزایش از سوی کشورهای درحال توسعه آنهم بخاطر سه شاخص رشد سریع جمعیت ،افزایش در آمدها و تمایل به زندگی شهر نشینی بود ه است. کشور چین سهم مصرف آبزیان درسال 1977برابر 36درصد بود در مقایسه با سال 1973 برابر 11درصد افزایش یافته است در صورتیکه در این سال سهم هند وکشورهای جنوب شرقی آسیا 17در صد بوده است .

گوشت ماهی ودیگر آبزیان دارای انواع  ویتا مینهای مورد نیاز انسان می باشد همچنین  مجموعه ای از مواد معدنی لازم را در خود دارد .کسانیکه از ماهی ودیگر آبزیان تغذیه می نمایند داری  رشد بیشتر وسلامت برتر وهوش سرشار تری هستند .گوشت ماهی سرشار از مواد معدنی به خصوص فلوئور است که  ازفساد وپوسیدگی از دندان ها جلوگیری میکند.  ماهی ودیگرآبزیان زنده دریایی منابعی غنی از برای تولید اسید های چند گانه اشباع نشده هستند که این اسید ها بعنوان امگا3  یااسید های چرب شناخته می شوند. ( (OMEGA3

روغن ماهی فواید بسیاری داردیکی از معروفترین اسید چرب امگا3 است اسید های چرب در اکثریت ماهیها یافت می شود اما در غذای دیگر وجود ندارد روغن ماهی بهترین منبع این اسید های چرب است فواید اولیه روغن ماهی کاهش خطرناشی از انعقاد خون است می تواند عامل بازدارند های از حملات قلبی باشد .

مصرف انواع ماهی یک برنامه منظم غذایی ممکن است سبب کاهش دفعات برخی انواع معمول  سکته شود .مصرف گوشت ماهی مانند آسپرین اجازه نمی دهد پلاکتهای خون لخته شوند ومانع ایجاد لخته شدن خون  می گردد.

طبق تحقیقات انجام شده گوشت ماهی ودیگر آبزیان دارای کلیه اسید های امینه ضروری بدن نیز می باشد .مواد معدنی موجود در گوشت آبزیان از فبیل فسفر ،آهن ،منیزیم ،فلوئور،وید نیز تاثیربسیار مهمی در سلامتی انسان دارد .

علاوه بر گوشت آبزیان تخم برخی از آنها همانند تخم تاس ماهیان (خاویار ) سرشار از پروتئین وانواع ویتامین ها و چربی های اشباع شده مفید برای بدن می باشد چربی موجود در خاویار از انواع چربی های اشباع شده بوده که نه تنها هیچگونه ضرری برای انسان ندارد بلکه مقاومت بدن را در برابر بیماری ها همچون سکته قلبی بالا میبرند

چرا مردم ماهی کمتر مصرف می کنند

دلایل متعددی در مصرف کمتر آبزیان در کشور  متصور است می توان به برخی ازآن ها در این مجال اشاره نمودم.

1-نا آگهی جامعه از خواص تغذیه ا ی ماهی و دیگر آبزیان (حلال گوشت )وتاثیر آن در حفظ سلامت انسان است که آگاهی میتواند یکی از عوامل مهم در انتخاب برنامه ی غذایی منظم  و شکل گیری اصلاح الگوی غذایی سالم  است .این ناآگاهی را می توان به صورت زیر لیست کرد.

1-1- نداشتن اطلاعات کافی از خواص غذای آبزیان.

1-2-فقدان بازار مناسب عرضه آبزیان (بسته بندی و فرآوری )در کشور.

1-3- عدم آشنایی بانوان وآشپزها(رستورانها و…)در طبغ وتنوع غذایی آبزیان .قابل ذکر است در ایران تنها 5تا  10نوع غذا از آبزیانطبغ می شود  در صورتیکه در جهان حدود 300نوع غذا از آبزیان طبغ می گردد.

1-4- بوی نامطبوع آبزیان و پایین بودن ظرفیت نگهداری و ماند گاری محصولات در بازار .

1-5- بالابودن قیمت آبزیان و پایین بودن قدرت خرید مردم .-

2-عد م دسترسی:

در گذشته بخاطر عدم امکانات حمل ونقل و نگهداری آبزیان باعث می  شد عده ای ازمردم به مواد غذایی مفید کمتر بهره مند شوند و شانش آن عده از مردمی که در کنار منابع آبی(دریا و…)زندگی می کردند  امکان دسترسی به این مواد غذایی به آسانی وجود دارد. ولی امروزه با پیشرفت تکنولو ی و فراهم بودن امکانات سرما رسانی این امکان برای تمام نقاط کشور فراهم شده است .

3-گرانی قیمت آبزیان :

عده ای معتقدند گرانی قیمت آبزیان باعث گردید مردم کمتر به مصرف آبزیان میل پیدا کنند  ولی این قضاوت منصفانه نیست چرا که آبزیان با قیمت ارزان نیز وجود دارد که دارای خواصی تقریبا مشابه با آبزیان  گران قیمت می باشد . ناگفته نماند در برخی از مواد، گوشت مرغ و… حتی گران تر از گوشت آبزیان (ماهی )است مردم به سمت آن علاقه بیشتری نشان می دهند .

4-باورهای نادرست :

عده ای از افراد بر این باورند مصرف گوشت آبزیان در فصل گرم سال مناسب نیست و موجب بروز بیماری می شود .این گروه از افراد که گوشت مرغ  یخ زده را براحتی مصرف می کنند ولی از مصرف ماهی یخ زده خودداری می کنند.

در پایان به این نکته یاد آور می گردد،درسال حماسه اقتصادی  می شود در الگوی مصرف غذایی  تغییراتی  ایجاد نمود میل و ذائقه را به سمت غذایی که درسلامت انسان  نقش دارد تغییر دادو به خانواده ها آموزش دادبرای خود  برنامه غذایی هفتگی تنظیم نمایند.

مصرف گوشت ماهی ودیگر آبزیان حلال گوشت با برنامه غذایی تاثیر مهمی در حفظ سلامت جامعه وپیشگیری از بیماریهای قلبی وعروقی ودر نهایت بالا رفتن سلامت افراد وکاهش هزینه درمان را در پی دارد  و همچنین با مصرف گوشت آبزیان می تواند صنعت آبزی پروی را توسعه داد  وایجاد اشتغال مولد وتولید غذای سالم نشاط وسلامتی جامعه راتضمین نمود.

 (منبع : جارپرس)

مقاله از : مهندس علی نصری چاری