به گزارش روراستی براساس اطلاعات ستاد ویژه فناوری نانو، ایران در میان کشورهای اسلامی نیز در حوزه نانو از سال 1385 تاکنون رتبه نخست در اختیار محققان کشورمان قرار دارد و ایران به تنهایی بیش از43 درصد از سهم تولید علوم نانو را در بین کشورهای اسلامی در اختیار دارد.

همچنین ایران در سال 2013 تعداد 12 پتنت تایید شده نانو داشته که در اداره ثبت اختراع آمریکا به ثبت رسیده است و از این نظر در سال 2013 در رتبه سی ام جهان قرار گرفته است.

*** نخستین جرقه

نخستین جرقه های ظهور این فناوری در سال 1380 در نهاد ریاست جمهوری زده و ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در سال 1382 تشکیل شد و در نهایت در سال 1384 سند راهبردی توسعه فناوری نانو به تصویب هیات وزیران دولت وقت رسید .

بر اساس گزارش های ارائه شده ، از ابتدای فعالیت این ستاد تا پایان آذر ماه سال 1392 بیش از 318 هزار دبیر، دانش آموز و دانشجو در برنامه هایی همچون سمینارهای آموزشی ، نمایشگاه های هفته نانو ، چهار دوره المپیاد دانش آموزی و سه دوره مسابقه دانشجویی فناوری نانو حضور یافته اند.

در سال 1391 کار راه اندازی نخستین آزمایشگاه آموزشی فناوری نانو برای دانش آموزان با استفاده از تجهیزات ساخت داخل آغاز شد و تا پایان آذرماه سال 1392 هفت استان کشور به این آزمایشگاه ها مجهز شدند.

در طول این سالها 400 نهاد وظیفه ترویج و حمایت از فناوری نانو را در کشور برعهده گرفتند.

از سال 1386 تاکنون 104 مرکز علمی وارد حوزه پژوهش در زمینه فناوری نانو شدند و 15 دانشگاه در مقطع دکتری و 34 دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش های مختلف فناوری نانو دانشجو پذیرفته اند . همچنین 15 هزار و 200 پایان نامه تحصیلات تکمیلی به مباحث مختلف فناوری نانو پرداخته اند.

از ابتدای مهرماه 92 نیز با هدف افزایش کیفیت فعالیت های تحقیقاتی و دستیابی به نتایج کاربردی سقف مبلغ حمایت تشویقی هر پایان نامه در حوزه فناوری نانو تا 120 میلیون ریال افزایش یافته است.

*** توسعه شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو

شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو با هدف تقویت زیرساخت های آزمایشگاهی در حوزه فناوری نانو ، فعالیت خود را از سال 1383 آغاز و تا پایان آذر ماه سال 1392 ، توانسته است بیش از 880 دستگاه آزمایشگاهی از 58 آزمایشگاه مستقر در 14 استان کشور را در قالب اعضای قطعی ، به اشتراک بگذارد.

یک دهه فعالیت این شبکه آزمایشگاهی ، افزایش 7/33 برابری تعدادی خدمات و رشد 50 برابری درآمد اعضای شبکه را نشان می دهد.

*** حمایت از ساخت تجهیزات در حوزه فناوری نانو

دستیابی به دانش فنی و تولید تجاری تجهیزاتی همچون میکروسکوپ های پویشی روبشی ، دستگاه طیف سنج جرمی ، دستگاه مغناطیس سنج ، انواع دستگاه های آزمایشگاهی و صنعتی لایه نشانی فیزیکی و شیمیایی ازجمله دستاوردهای حمایت از ساخت تجهیزات در حوزه فناوری نانو در این سال ها بوده است .

حضور بیش از 25شرکت مرتبط با فناوری نانو در اولین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران و اختصاص35 درصد از قراردادهای فروش در این نمایشگاه به مبلغ حدود 130 میلیارد ریال به تجهیزات و محصولات فناوری نانو ایرانی نشان دهنده قابلیت بالای شرکت های تولیدی در عرصه ی فناوری نانو است.

*** تعریف استاندارد های بین المللی توسط ایران

ایران از سال 1385 به عضویت کمیته بین المللی استاندارد سازی فناوری نانو درآمده و کمیته ای متناظر با کمیته بین المللی با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران و ستاد نانو در همین سال تشکیل داده است .همچنین ایران به مدت چهار سال عضو گروه مشاوران رئیس کمیته بین المللی بوده است.

تا پایان آذرماه 1392 تعداد 15 استاندارد ملی و دو استاندارد بین المللی توسط ایران تدوین شده و یک استاندارد بین المللی دیگر نیز با مسئولیت جمهوری اسلامی ایران در دست تدوین است.

تشکیل کمیته نانو فناوری وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و کمیته استاندارد نانو وزارت جهاد کشاورزی ، تشکیل شبکه ایمنی نانو و تدوین تعدادی دستورالعمل و آئین نامه مرتبط با ایمنی فناوری نانو از دیگر اقدامات صورت گرفته در حوزه فناوری نانو است.

*** حرکت به سوی تجاری سازی در حوزه فناوری نانو

براساس اطلاعات ستاد ویژه فناوری نانو، از سال 1378 تا 1392، 169محصول مرتبط با فناوری نانو در بیش از 132شرکت در کشورمان تولید شده است. از این محصولات 37 محصول شامل تجهیزات آزمایشگاهی و بقیه محصولات نانویی هستند.

همچنین از 37 دستگاه آزمایشگاهی 20 عدد نانو ابزار با کاربرد مستقیم در فناوری نانو بوده و 17 دستگاه دیگر دارای کاربرد غیر مستقیم در فناوری نانو هستند.

با هدف افزایش نرخ موفقیت در تجاری سازی دستاوردهای فناورانه ، مجموعه ای باعنوان کریدور خدمات فناوری تا بازار تشکیل شده که با ارائه خدمات به فناوران فرایند ورود به بازار را تسهیل و تسریع می کند.

شرکت های خدمات فناوری در این کریدور خدماتی از قبیل حمایت از ثبت اختراع ، رصد فناوری و بازار ، تهیه طرح کسب و کار ، مشاوره تولید ، بازاریابی و تأمین مالی به فناوران و شرکت ها را ارائه می نمایند.

*** ارتقای صنایع کشور به کمک فناوری نانو

فناوری نانو می تواند در کنار ایجاد صنایع جدید ، باعث توانمند سازی و رقابت پذیرشدن صنایع موجود در کشورشود.

این فناوری تاکنون در 8 صنعت مهم کشور شامل صنایع ساختمان، خودرو، نفت و پتروشیمی ، نساجی ،دارو ، آب و فاضلاب ، صنایع برق و نیروگاهی و کشاورزی و بسته بندی فناوری های بومی به کار گرفته شده است.

به منظور توسعه صنعت نانو ، اسناد بخشی ویژه ای برای بکارگیری این فناوری در حوزه وزارت نفت و همچنین وزارت نیرو با مشارکت این وزارتخانه ها تهیه شده است.

*** نگاهی به افق پیش روی فناوری نانو در ایران

با فعالیت حدود 2 هزار و 600 عضو هیات علمی و 19 هزار و 400 محقق تحصیلات تکمیلی ، تلاش بیش از 130 شرکت تولیدی و وجود برنامه های مشخص برای نقش آفرینی تمامی نهادهای فعال در نظام توسعه فناوری نانو امید می رود که توسعه فناوری نانو در ایران با شتابی بیش از گذشته ادامه یابد و شاهد دستیابی به اهداف مرتبط با این فناوری در نقشه جامع علمی کشور و سند چشم انداز 1404 باشیم.

براساس این سند تا افق 1404 سهم فناوری نانو از کل صادرات کشور بایستی به 20 درصد برسد.

منبع: ایرنا